De machinekamer.

[joop 1]

d brons en pieter bedankt voor de moeite en de snelle oplossing als ik zelf goed nagedacht en gekeken had heb ik het op het eerste lijstje van pieter natuurlijk ook moeten zien. maar er niet aan gedacht dat je de nummers door moet tellen maar goed dat er op ieder gebied ook weer deskundigen zijn dat is het leuke ook weer van het forum nogmaals bedankt gr joop

[pieter53]

Leuk te weten dat ik nog van dienst heb kunnen zijn!

[Sjaakborden]

Ha beste forum genoten ik zoek hulp

Wie kan mij helpen mijn keerkoppeling tereviseren het is een TMP Type 12000 Transmission hij zit achter een Perkings 4108
de koppeling rammeld op lage toeren en lekt op zijn seals

sjaak.van der Borden
sjacomp@gmail.com

edit moderator: bericht op 25 september verplaatst naar het binnenvaartforum bij het topic de machinekamer.

[pieter53]

Toch maar hier geplaatst.
Er zijn een aantal rijnschepen geweest, die bij de bouw voorzien werden van een hulpmotor.
Dat waren ondermeer de Palestina I van Heuvelman, later Damco 90 en naar het schijnt
beschikten de Wijkdiensten 24, 26, 27 en 28 over een hulpaandrijving met een 60 pk Sulzer.
Ook voor de Wijkdienst 32 staat een hulpmotor genoteerd.

Wie weet wat voor een aandrijvingen dat waren
en wie weet nog meer schepen te noemen?

[Gert Schouwstra]

Klopt Pieter, maar wanneer is een motor een hulpmotor? Er waren in die tijd genoeg schepen die niet op eigen kracht boven Ruhrort konden komen, maar ze werden toch als motorschip beschouwd. En in het gebergte, en met name door het Binger Loch, namen alleen de allersterkste motorschepen geen voorspanboot. Ook op de boven-Rijn waren er nog genoeg die gingen lichten of zich lieten voorspannen. Ik denk dat je pas kunt spreken van een hulpmotor als je geen certificaat als motorschip meer kunt krijgen omdat je niet zelfstandig kunt/mag varen.

Als ik naar de Dortmunders van de NRM kijk zie ik het volgende beeld:
In de meetbrieven (bron: Liggers) staan ze vermeld als: sleepschip, sleepschip met hulpmotor, motorsleepschip, motorschip, enz. Maar in het Rijnvaartregister IVR-1935 staan ze als motorschip met certificaat voor de gehele Rijn. De schepen zijn in 1925 gebouwd en in 1928 naar Nederland gekomen. Ze zagen er echt uit als een sleepschip, dus met de stuurhut achterop.

WIJKDIENST 24, ex-BAVARIA 51, 793 ton, gebouwd in 1925 bij Sachsenberg in Keulen-Deutz. 60 pk Sulzer. 1032 B AMST 1928. Vanaf 1948: KRUISWIJK met 2 x 300 pk Enterprise.
WIJKDIENST 25, ex-BAVARIA 52, 790 ton, gebouwd in 1925 bij Sachsenberg in Keulen-Deutz. 60 pk Sulzer. In 1939/1940 in Duitsland verloren gegaan.
WIJKDIENST 26, ex-BAVARIA 53, 797 ton, gebouwd in 1926 bij Sachsenberg in Keulen-Deutz. 60 pk Sulzer. 1033 B AMST 1928. Vanaf 1948: KERKWIJK met 2 x 300 pk Enterprise.
WIJKDIENST 27, ex-BAVARIA 54, 790 ton, gebouwd in 1925 bij Sachsenberg in Keulen-Deutz. 60 pk Sulzer. 1034 B AMST 1928. In WO-II in Duitsland verloren gegaan.
WIJKDIENST 28, ex-BAVARIA 55, 789 ton, gebouwd in 1926 bij Sachsenberg in Keulen-Deutz. 60 pk Sulzer. 1035 B AMST 1928. Vanaf 1947 KROMWIJK met 2 x 300 pk Enterprise.
WIJKDIENST 29, ex-BAVARIA 56, 799 ton, gebouwd in 1926 bij Sachsenberg in Keulen-Deutz. 60 pk Sulzer. 1036 B AMST 1928. Vanaf 1947 KOOLWIJK met 2 x 300 pk Enterprise.

De volgende nummers betreffen kempenaars en daarom vind ik het voor die tijd qua vermogen eigenlijk geen hulpmotor. Maar ook deze schepen zagen er wel uit als sleepschepen:
WIJKDIENST 30, ex-JUPITER, 556 ton, gebouwd in 1927 bij de Hoop in Leiderdorp, 60 pk. Vanaf 1956 OLDEWIJK met 150 pk Kromhout.
WIJKDIENST 31, ex-ST ANTOINE, 608 ton, gebouwd bij de Hoop in Leiderdorp in 1928, 100 pk Kromhout. Vanaf 1956 OOSTERWIJK met 150 pk Bolnes.
WIJKDIENST 32, ex-HENDRIK, 540 ton, gebouwd bij Hendriks in Dodewaard in 1930, 80 pk BUB. Vanaf 1954 OTTERWIJK met 150 pk Bolnes.

Eigenlijk zoek je dus naar een klassieke model sleepschepen, wat van nieuw af aan met een motor was uitgerust.

[pieter53]

60pk ook al is het dan een Sulzer lijkt me een beetje krap voor een schip van bijna 800 ton.
Maar ja, als men het genoeg vindt voor de Rijn, wat heb ik dan nog te vertellen

Toch hanteren de scheepsmeters wel een onderscheid tussen motorschepen en schepen met hulpmotor.
Dat zal toch ook niet voor niets geweest zijn?

[Gert Schouwstra]

Nee, dat klopt, het waren echt sleepschepen, die ervoor waren uitgerust om in een sleep naar boven te gaan. Ze hadden dus ook een groot roer om te sturen en mogelijk stond de schroefas niet in het midden. Door hun hulpmotor konden ze alleen de Rijn weer afvaren omdat ze dan genoeg vermogen hadden om te kunnen sturen. Dan was 60 pk meer dan genoeg.

Later zag je zo ook sleepschepen of duwbakken met een boegschroef, die deed in principe hetzelfde.
Bij zeilschepen zag je dat de motor als hulpmotor werd aangemerkt als de zeilen de hoofdvoortstuwing vormden. Ik denk dat we die lijn mogen doortrekken naar de sleepschepen. Meer voorbeelden van schepen die vermeld worden als "sleepschip met hulpmotor" of "motorsleepschip". Het is wel typisch een fenomeen uit de jaren '30:

- HILLEGONDA, 304 ton, gebouwd 1897 in Krimpen, in 1929 gemeten, 1951 B ROTT 1927.
- CORNELIA HENDRIKA, 687 ton, gebouwd 1912 in Alphen, in 1930 gemeten, 4069 B AMST 1954.
- MEA VOTA, 636 ton, gebouwd 1930 in Jutphaas, in 1930 gemeten, 140 B UTR 1930. 40 pk.
- PRINS WILLEM I, 997 ton, gebouwd 1928 in Hardinxveld, in 1928 gemeten, 27 B GOR 1928.
- PALESTINA I, 966 ton, gebouwd 1930 in Hardinxveld, in 1930 gemeten, 1799 B DORD 1930.
- ELSINA, 355 ton, gebouwd 1934 in Roodevaart, in 1934 gemeten, 173 B UTR 1934.
- DIVIDEND, 208 ton, gebouwd 1905 in Dedemsvaart, in 1935 gemeten, 280 B ZWOLLE 1928.
- AVONTUUR, 162 ton, gebouwd 1879 in Kinderdijk, in 1937 gemeten, 42 s-BOSCH 1927.
- HENDRIK WILLEM, 172 ton, gebouwd in 1905 in Temsche, in 1937 gemeten, 1955 B ROTT 1927.
- CARMEN, 987 ton, in 1940 gemeten, 4620 B ROTT 1930.
- ARCONA, 920 ton, gebouwd 1929 in Lobith, in 1929 gemeten, in 1933 naar Duitsland.
- 's-GRAVENHAGE No.5, 52 ton, gebouwd 1906 in Leiderdorp, in 1906 gemeten, 2654 B ROTT 1927, 10 pk.
- SCHELDEZOOM, 829 ton, gebouwd 1906 in Leiderdorp, in 1906 gemeten, registratie in België, 10 pk.
- ANTWERPEN BOVEN, 260 ton, gebouwd 1917 in Gouderak, in 1917 gemeten, registratie in België.
- ST ANTOINE, 365 ton, gebouwd 1898 in Ombret, in 1921 gemeten, 1771 B ROTT 1927.
- WAL, 677 ton, gebouwd 1928 in Martenshoek, registratie in Duitsland.
- ALLEGONDA, 216 ton, gebouwd in Lobith, gemeten in 1931.

[pieter53]

Van bepaalde zeilschepen met hulpmotor is bekend dat dat op een zijschroefinstallatie betrekking moet hebben.
Het lijkt dus weer een scheepsmeter te zijn, die hier voor de nodige verwarring gezorgd heeft.

[k-k]

In 1963 stond naast ons op de werf bij Jonker en Stans een Brusselaar. Naam en tonnenmaat ben ik vergeten. Toen we vroegen wat er aan motor in stond was het antwoord; een Deutz. Toen we naar het aantal PK's vroegen moesten we nog eens vragen. We hadden het toch goed gehoord. 26 PK! Moet toch afzien zijn geweest, vooral leeg met een beetje dwarswind. Gr. Klaas.

[pieter53]

Onze tjalk was oorspronkelijk ook maar uitgerust met 1/8 pk per ton en
onder de zijschroevers waren er ongetwijfeld nog die met minder effectieve pk's toe moesten.
Maar bij de grotere (dus duurdere) schepen zou je zoiets toch niet meer verwachten.