Passagiersschepen "Oldies"

[Ben]

Links de Brabantia en rechts de Limburgia:

Brabantia (Links) (rechts Limburgia).JPG (96.86 KiB) 1757 keer bekeken

[Evert Sikkema]

Waarschijnlijk is het bouwen van (in dit geval) 3 zusterschepen (Tegelberg, Ruys en Boissevain) voordeliger dan telkens een nieuw ontwerp maken, maar zelfs voor het uitgeven van ansichtkaarten levert het nog voordeel op.
Je vervangt de naam Ruys door Boissevain of Boissevain door Ruys en je hebt twee verschillende foto's, hoewel???
Dan moet op de ene foto ook nog het afhaalbootje weggemoffeld worden en dan ziet niemand meer!!!??? dat het om dezelfde foto gaat.
Ik denk in dit geval dat de foto met de Boissevain de echte is, want je photoshopt (hoewel niemand toen nog wist wat photoshoppen was) gemakkelijker een bootje weg, dan dat je er een bootje in de juiste verhouding bij 'prutst'.
Het laat trouwens onverlet dat het prachtige schepen waren, tenminste zo denk ik er over.

groeten
Evert Sikkema

[velasquez]

Foto retouseren hete dat en daar was men heel goed in.
Men werkte met meerdere lagen waar weer een foto van gemaakt werd.

gr.BB

[Evert Sikkema]

Roggeveen 1915.
Het lijkt wel of er een (nieuwe) stuurhut voorop staat.
In 1915 gebouwd voor de KPM bij maatschappij Fijenoord te Rotterdam.
Eind februari 1942 ernstig beschadigd door een Japanse luchtaanval op de marinehaven van Soerabaja en daarna door de bemanning tot zinken gebracht.
In 1951 is het wrak gelicht waarna de sloop volgde.
Het zusterschip Barentsz dat in 1915 gebouwd was bij de Nederlandsche Scheepsbouw Maatschappij te Amsterdam is eveneens door een Japanse luchtaanval op Tjilatjap begin maart 1942 in brand geraakt en gezonken.

Barentsz 1915.

PS Vergeleken met de schepen van tegenwoordig viel er veel te zien.

groeten
Evert Sikkema

[Jan van der Doe]

Re: "Het lijkt wel of er een (nieuwe) stuurhut voorop staat."

Lekker uit de wind zitten voor derde klas-en dekpassagiers.

[Evert Sikkema]

Je kon best wel eens gelijk hebben, Jan, want ik heb de 8 verschillende foto's die ik van dat schip heb eens bekeken en op 7 daarvan is duidelijk deze "stuurhut" te zien.

groeten
Evert Sikkema

[Ben]

......Het zusterschip Barentsz dat in 1915 gebouwd was bij de Nederlandsche Scheepsbouw Maatschappij te Amsterdam is eveneens door een Japanse luchtaanval op Tjilatjap begin maart 1942 in brand geraakt en gezonken.

[Evert Sikkema]

Het embarkeren en/of debarkeren van passagiers ging er voor de tweede wereldoorlog (zoals in dit geval bij een KPM schip in Nederlandsch Oost Indië) wel wat anders aan toe dan nu op cruiseschepen.
Misschien kan een 'oud gediende' van de KPM, SMN, KRL, KJCPL eens vertellen hoe dat ging met het controleren van passageformulieren, eventuele controle van paspoorten (als er sprake was van vervoer tussen bijvoorbeeld Indonesië/Nederlandsch Oost Indië, Djeddah (Islamitische pelgrims/Hadji's), Singapore of Hong Kong).
En hoe ging dat met eten, slapen, toiletbezoek enz. met zoveel mensen aan boord.

groeten
Evert Sikkema

[Theo Horsten]

Misschien kan een 'oud gediende' van de KPM, SMN, KRL, KJCPL eens vertellen hoe dat ging

Nou ja, een oudgediende was ik bepaald niet en van de Nederland, de Lloyd en de toenmalige Java China Japan Lijn weet ik wat dat betreft niets, maar wel hoe dat er begin vijftiger jaren bij de KPM aan toeging. Het ging in die tijd vrijwel uitsluitend om dekpassagiers. Op de TASMAN hadden we geen of nauwelijks hutpassagiers, met uitzondering van zo nu en dan een verdwaalde Chinese koopman. Maar we namen wel dik duizend dekpassagiers mee en hoe dat ging met passagebiljetten en eten en slapen - en niet te vergeten het gebruik van de toiletten - weet ik precies. Daarvoor had ik op een veeboot gevaren - de WAIWERANG - waar we weet-ik-hoeveel karbouwen, sapi's, witte koeien en stieren en kleine paardjes meenamen. Dat werd uitgedrukt in "eenheden" en hoeveel een eenheid precies was, ben ik vergeten, maar ik schat dat een sapi ongeveer een eenheid was, waarbij een karbouw dan misschien anderhalve eenheid was en een pikolpaardje maar een halve. Zoiets moet het geweest zijn. Misschien was een witte stier ook wel een eenheid waarbij een sapi dan net even minder was, ik weet het werkelijk niet meer. Er staat me bij dat de WAIWERANG geschikt was voor 1500 eenheden en dat getal heb ik in het verleden hier zowel hier als op Kombuispraat ook al eens genoemd, compleet met foto's, maar dat kan ik ook wel helemaal mis hebben. Voor de volledigheid zou ik het overigens best alsnog eens precies willen weten. Ik kan het vooralsnog niet vinden.

Hoe het ook zij: ik kan je verzekeren dat die vierpotige levende lading wat stront betreft aanzienlijk minder rotzooi veroorzaakte dan die dikke duizend dekpassagiers. Ze produceerden wel veel meer stront dan die mensen, maar die stomme dieren scheten allemaal keurig in de daartoe bestemde goten en wat er op de houten dekken terechtkwam, spoelde je na het ontschepen met de dekwasslang alsnog in de brede goten en door de speciale grote afvoeren. Mensen scheten bij voorkeur niet in de daaroe bestemde Aziatische toiletten, maar in alle mogelijke en onmogelijke hoeken en gaten. Dat stonk veel erger dan koeien- en paardenstront en was veel moeilijker op te ruimen. Op de TASMAN vertoonden ze bijvoorbeeld een grote voorkeur voor de stapel flessen zuurstof en acyteleen die aan bakboord net voor de opbouw bij luik 2 - mijn luik - onder een afdak lagen. Die werden door de bootwerkers met de hand gelost, dus op de schouder gelegd en de gangway afgedragen en die grepen dan telkens in de stront en hadden dat dientengevolge al gauw ook achter de oren zitten. Gelukkig deden die daar niet moeilijk over, terwijl ik zo nu en dan over mijn nek ging. Ik kan namelijk niet tegen stront. Bloed en etter en kots kan me allemaal niks schelen, maar van stront ga ik prompt over mijn nek. En ik moest erbij blijven staan om de geloste flessen te tellen. Het was een hard vak.

Na dit strontpraatje gaan we naadloos over naar het eten en drinken. Zeewater was aan dek steeds beschikbaar, maar zoetwater werd alleen op bepaalde tijden bijgezet, want behalve drinken wilde men natuurlijk vooral badderen. Voor de dekpassagiers was er een aparte kombuis met speciale koks en daar werd rijst gekookt in grote ketels met daarbij dan vis of kip of alleen maar sajoer van kip of vlees of vis. Sajoer bestaat uit groente gekookt in het vocht van die kip op vis of vlees. Dat waren, voor zover ik dat kon bekijken, eenvoudige doch voedzame maaltijden en de porties waren ruim.

Dan datgene waar het op die mooie foto om gaat: het embarkeren van de passagiers. Die mochten en konden pas aan boord komen als het laden en lossen klaar was en de luiken gesloten. Tot die tijd werden ze in een grote vertrekhal achter hekken gehouden en je mag aannemen dat daar de passagebiljetten al gecontroleerd waren. Als we dan helemaal klaar waren om ze te ontvangen, werd er vanaf het schip een seintje naar de wal gegeven en gingen die hekken open. Dan ontstond er een stormloop waarvan die foto een zeker beeld geeft, al komt het me dan ook voor dat het hier eerder een aankomst betreft en veel van die mensen gewoon staan te wachten. Maar bij het embarkeren: die meer dan duizend mensen moesten via twee, hooguit drie loopplanken aan boord komen en vochten om de beste plaatsen. Plaatsen waar het koel was en uit het gedrang, waar ze rustig op hun matjes konden slapen en waar ze ook nog iets konden zien, want het was een reislustig volk dat van zo'n reis genoot. Eenmaal aan boord en gesetteld en wij vertrokken, was de beurt aan de tweede stuurman. Die moest de passagebiljetten controleren, wat over het algemeen wel in orde was, maar vooral ook de bagage controleren op overvracht. Ze mochten maar een bepaalde, duidelijk omschreven hoeveelheid bagage meenemen, maar er zaten vaak nogal wat handelaren tussen die hele balen handel meesleurden die ze dan snel ergens weg probeerden te moffelen omdat ze geen zin hadden om die paar centen vracht te betalen. De tweede stuurman probeerde vanaf de brug bij het aan boord komen al te bekijken of dat soort handel aan boord werd gebracht en moest dan later proberen om het terug te vinden en de eigenaar op te sporen. Dat lukte meestal wel, vooral als er gedreigd werd om de hele handel overboord te gooien als de eigenaar zich niet meldde. Hij had een bonboekje bij zich en zo'n soort ellenstok waarmee je stof afmeet en hij bepaalde dan ter plekke wat de betrokkene aan overvracht moest betalen. Het was voorwaar een vak apart.

Maar zo ging dat dus ongeveer, Evert. Dat is althans zoals ik het in die korte periode dat ik daarvan mocht meegenieten, heb ervaren. Het was uniek, dat zeer zeker en ik ben dan ook blij dát ik het heb meegemaakt.

[Evert Sikkema]

Theo, bedankt voor je uitleg.
Dat was nog eens wat anders dan in die drijvende flatgebouwen van tegenwoordig.

groeten
Evert Sikkema