Pagina 3 van 88

Re: Scheepsmodellen.

Geplaatst: 11 mei 2011 05:46
door Theo Horsten
Helaas kon ik voor het model niet aan linksdraaiende schroeven van 3 cm komen, rechtsdraaiende waren wel verkrijgbaar.
Maar achter het model hángt immers een linksdraaiende schroef, Peter? Dat viel me op, maar ik wilde er niets van zeggen. Ik vond dat wat vreemd, want er zijn niet zo erg veel kusters met een linkse schroef, zeker niet als er een Brons in staat.

Overigens heb ik op geen enkel schip met een 4-cilinder motor gevaren dat een driebladige schroef had; zonder uitzondering vierbladig. Maar het is zonder meer waar: het aantal bladen is bepalend voor de trillingen, dus misschien trilde de Urmajo meer dan normaal en is toen later besloten om er een driebladige schroef achter te hangen. Dat ze van oorsprong een driebladige schroef had kan ik nauwelijks geloven. Als je hetzelfde rendement wilt halen, zal je bij een driebladige schroef toch hetzelfde schroefoppervlak moeten zien te bereiken als bij een vierbladige voor hetzelfde schip en dezelfde motor met hetzelfde aantal omwentelingen. Hoe werd dat dan opgelost? Een grotere diameter kon niet in datzelfde schroefraam en dus zouden de bladen breder geweest moeten zijn dan bij een vierbladige schroef.

Nu is het wel zo dat die 4GB er pas in 1959 in was gekomen want bij de nieuwbouw in 1937 was er een 4ED in geplaatst; de 4GB kwam pas in 1954 op de markt. Je vergist je ook als je zegt: "In de Pial stond een Brons 4GB van 220 toeren per minuut." Die 4GB van 1954 draaide 350 toeren en leverde dan 240 pk, maar zal afgesteld zijn geweest op 220 pk. Maar dat betekende dus wel dat ze in 1959 een motor kreeg die 350 toeren draaide in plaats van de oorspronkelijk 320 toeren per minuut. Is toen soms besloten voor een driebladige schroef? Moest hij voor die afstelling op 220 pk soms een toerental draaien waarbij het schip begon te trillen? Het is eigenlijk best interessant om na te gaan hoe dat precies zat. Maar een linkse schroef kan het volgens mij niet zijn geweest.

De Urmajo was een zusterschip van de Jola, dat wil zeggen wat rompvorm betreft; er waren wat kleine, onbelangrijke verschillen. Het waren de eerste kusters met een dubbele bodem. Ik begon in 1951 op de Jola die toen inmiddels Jan Kreumer heette. Daar stond een 4-cilinder 4-takt Deutz van 195 pk in en die had er ook gewoon een vierbladige rechtse schroef achter hangen. Die trilde niet. Wijlen loods Bos uit Delfzijl heeft in de vijftiger jaren een prachtig model van de Jan Kreumer gebouwd. Ik zat toen net in Delfzijl op school voor mijn 3e rang en ben toen een paar keer bij hem thuis geweest omdat ik in de tweeënhalf jaar dat ik daar aan boord had gezeten nogal wat foto's had gemaakt waarop hij bepaalde details goed kon zien. Dat was een geweldig scheepsmodellenbouwer, die Bos. Het fraaie model van de eerste Kroonborg dat bij Wagenborg op kantoor stond was ook van hem. De Blauwe Wimpel heeft meerdere malen aandacht aan hem besteed, maar helaas heb ik die nummers niet meer.

Re: Scheepsmodellen.

Geplaatst: 11 mei 2011 11:15
door deschipperuitgrave
Beste Theo,

De eerste motor in het schip was dezelfde als in de Jola/Jan Kreumer, een 195 pk 4 cyl. 4 Takt (280 x 450) Humboldt-Deutz Motoren AG uit Keulen.
Uit betrouwbare bron heb ik vernomen dat de motor zo vaak mankementen vertoonde
dat de eigenaar de telefoonnummers van de monteurs niet meer in het telefoonboek hoefde op te zoeken!

Volgens de bestelbon van muco (https://www.muco.nl) heb ik rechtsdraaiende schroeven geleverd gekregen.
Dat blijken achteraf dus linksdraaiende schroeven te zijn.
De draairichting is anders dan de reserveschroef die op onderstaande foto's tegen de bak aan staan.
Dan is dat dus een rechtsdraaiende schroef in een m.i. drieblad uitvoering.
Op de zwart/wit foto lijkt het wel een vierblad schroef.

Wat het toerental betreft heb je ook gelijk. Het was 320 toeren i.p.v. 220 toeren.
De motor was 240 pk maar was i.v.m. bemanningseisen (tot 1965 zonder tweede machinist en na 1965 was er helemaal geen machinist meer nodig) afgesteld op 225 pk.
De motor in ons huidige schip, een Scania, is 450 pk en drijft een schroef (via keerkoppeling met reductie) van 1,30 m. aan.
Dat gaat goed zonder trillingen dus moet een drieblad schroef van 1,5 m. van de Pial voldoende zijn geweest voor het schip.

Net nog even met mijn vader gebeld en hij bevestigde dat er een rechtsdraaiende drieblad schroef aan de Pial hing.
Toch laat ik de schroeven gewoon op het model zitten want om de reserveschroef (die met een m4 draadeind vastzit) eraf te halen
zou de luikenkap er ook weer af moeten. Die luikenkap zit vast met twee flinke houtschroeven onder het dekzeil.
Om de hoofdschroef te vervangen zou ik het aluminium frame wat vastgelijmd zit in de achtersteven weer los moeten maken.
Dat is me allemaal teveel werk, op 24 mei word mijn vader 81 en ik wil wel met een compleet schip aankomen.
Ik ga me nu concentreren op de glazen bak waar het model in komt te staan.

Groeten Peter

Re: Scheepsmodellen.

Geplaatst: 12 mei 2011 14:29
door Theo Horsten
Dus inderdaad een driebladige, maar wel een rechtse schroef. Dat kon ook haast niet anders. Ik heb op 40+ schepen gevaren en daar was er niet één met een linkse schroef bij. Ja, wacht even: een verstelbare schroef draait gewoonlijk linksom. Op achteruit draait hij dan ook linksom en dus reageert het schip net zo als een schip met een vaste rechtse schroef. Dat is nu, met boegschroeven en hekschroeven niet zo belangrijk meer, maar vroeger wel. In die dagen zou een loods dan ook altijd vragen of het schip een rechtse of een linkse schroef had.

Van wanneer zou dat model van de Caribia zijn? Ik voer eind 1956 als stuurman op de Dicky-W en toen was de voorkant van de opbouw anders. Die is hier vrijwel dicht, maar toen ik op de Dicky-W voer zaten daar ramen in. Ik weet dat heel zeker. We zaten in boos weer, in de Oostzee, in de buurt van Gotland. Het was zelfs zo slecht dat we moesten afslacken. Toen de kapitein 's morgens om zes uur op wacht kwam - het was zijn allereerste reis als kapitein, na enige jaren op datzelfde schip als stuurman te hebben gevaren - vroeg hij boos waarom ik nog steeds halve kracht voer. Volgens hem was het stukken beter dan het om middernacht was geweest. Ik was van mening dat het nog steeds minstens zo slecht was, maar hij was de baas en daar gingen we: volle kracht tegen de zee in.
Ik was nog maar net beneden in dat kleine hutje, helemaal achterin waar alleen de machinist en ik als kistkalveren in een hok leefden, de andere woonden voorin, toen we een enorme duik namen en we een berg water over kregen. Ik voelde en hoorde dat er iets mis was en meende ook water te horen aan de andere kant van het schot, waar de ruime woning van de kapitein was. Het bleek inderdaad helemaal mis te zijn. De ramen die ik bij dat model niet zie, maar die ik bij de Urmajo/Pial wél meen te zien, waren er met houtwerk en al uitgeslagen en er was een berg water gekomen in wat ze de "theehut" noemden, maar wat dat eigenlijk niet was. Direct daarachter was een trap naar beneden, naar de grote "huiskamer" van de kapitein, compleet met bankstel, dressoir, zwarte haard en schoorsteenmantel en daar was de zee zo langs naar beneden gedonderd. Dat was een mooie ravage, dat kan ik je verzekeren.

Maar zodoende weet ik dat dus, van die ramen.

Re: Scheepsmodellen.

Geplaatst: 12 mei 2011 15:27
door A Vriend
Afbeelding
Dicky-W in 1956. In 1957 naar Duitsland als Unitas-s

Afbeelding
Als Unitas-H in 1966.
Duidelijk te zien dat er ramen in de opbouw zitten. Ook bij Jelle is de Caribian te zien met ramen.
Misschien voor het gemak weggelaten? Vr gr Ab

Re: Scheepsmodellen.

Geplaatst: 12 mei 2011 18:08
door Theo Horsten
Ziedaar de ramen die er met sponningen en al uitvlogen waarna het bankstel door de huiskamer dreef. :D
En ik kan het je nog sterker vertellen, Ab: daar aan stuurboord achterop de deklast, sta ik. Ik weet nog dat die foto genomen werd. We waren onderweg naar Gosport, bij Portsmouth.

Re: Scheepsmodellen.

Geplaatst: 12 mei 2011 19:45
door deschipperuitgrave
Dat die drie raampjes niet in het model van de Caribia zitten viel mij in het museum ook op.
Ook staat de luchtkoker volgens mij niet op de goede plaats.
Op de bouwtekening is het moeilijk te zien waar precies die ramen zitten, je moet er echt naar zoeken maar ze zijn wel degelijk ingetekend.
Maar misschien heeft de bouwer van de replica het over het hoofd gezien.
Ik vind die drie raampjes zo karakteristiek voor de vooroorlogse "Niestern" schepen van rond de 300 Brt. dat ik ze bij het model van de Pial met inachtneming van de schaal van 1/50 iets groter heb gemaakt dan ze werkelijk waren.
Noem het maar een artistieke vrijheid.
Afbeelding


Mijn vader heeft die ramen er nooit uitgevaren, wel heeft een matroos bij slecht weer het schip een keer te veel dwars op de wind laten vallen dat het raam aan bakboord in mijn vaders slaapkamer door de zware zeegang eruit sloeg.
Het was niet een actie waar mijn vader die achter dat raam lag te slapen vrolijk van werd.

Groeten Peter

Re: Scheepsmodellen.

Geplaatst: 18 mei 2011 18:39
door Theo Horsten
Hier staan ze wel goed op de plaatjes.
Dus dit hieronder is een linkse schroef?

Afbeelding

In dat geval heb ik twee rechtervoeten... :shock:

Of het is een linksdraaiende schroef voor een schip dat uitsluitend achteruit vaart. :roll:

Krikke heeft ze allemaal verkeerd gelabeld en iemand die daar een schroefje koopt, zou hem het verschil toch eens duidelijk moeten maken; misschien aldus: "Als men het schroefblad dat omhoog staat met beide handen vastpakt, geeft de meest gestrekte arm de draairichting aan."
Maar ook dan moet je natuurlijk wel het verschil tussen links en rechts weten. :D

Ter leringhe ende verduydelyking een échte schroef...

Afbeelding
Uit: K. van Dokkum SCHEEPSKENNIS. Uitgave Dokmar, ISBN 90-806330-2-X

Re: Scheepsmodellen.

Geplaatst: 18 mei 2011 21:16
door Theo Horsten
Dus vanaf de motor naar de schroef kijken om te beoordelen of het een linkse of rechtse is.
Jan, het spijt me werkelijk, maar dit is je reinste onzin en ik kan ook nauwelijks geloven dat je dit ernstig meent.

Sinds de tijd dat de eerste schroef achter een schip werd gehangen, is een rechtse schroef een schroef die, als je van achteren naar voren kijkt - wat je op een schip gewoonlijk doet - rechtsom draait, dus met de wijzers van de klok mee.
Als een loods vraagt: "Is she right handed, captain?" - want dat neemt hij zonder meer aan en wil dat voor alle zekerheid alleen maar bevestigd zien - dan ga je werkelijk niet informeren hoe hij dat bedoelt: van voren naar achter of van achteren naar voren gezien; de man zou denken dat je niet goed snik was. Over wat er met links- of rechtsdraaiend wordt bedoeld, bestaat nergens ooit ook maar enig misverstand.
Het stukje hieronder komt dan wel uit een cursusboekje voor Klein Vaarbewijs, maar ook daar mag daar geen twijfel over bestaan en dus leert men dat op de enig juiste manier.

Afbeelding

Re: Scheepsmodellen.

Geplaatst: 18 mei 2011 22:11
door F.van.Gent
De Duitsers kijken van af de moter naar de schroef
Als je bij een Duitse firma een rechtse schroef besteld dan heb je voor ons begrip een linkse dus
mvg
Frederik :D

Re: Scheepsmodellen.

Geplaatst: 19 mei 2011 05:46
door Theo Horsten
En dan heb je het over de Duitse zeevaart? Dus als ik op een Duitse werf een kuster bestel, of bij Howaldswerke in Kiel een tanker van 100.000 ton, dan moet ik duidelijk bij zeggen: "Denk erom, ik wil een linkse schroef hoor!" om er zeker van te zijn dat ik een gewone, alledaagse rechtse schroef krijg? Laat me toch niet lachen, mensen. :D

Dan hebben al die loodsen in Brunsbüttel en Holtenau of waar dan ook in Duitsland, dus altijd gedacht dat elk schip waar ze aan boord stapten een linksdraaiende schroef had als ze, voordat ze de sluis invoeren of ergens gingen afmeren, routinematig vroegen: "Rechtsschraube, Kapitän?"
Het moet echt niet dwazer worden.

Afbeelding.AfbeeldingAfbeelding