SCHEEPVAART FORUM

Trouwens, ik vind het toch jammer dat historische voorbeelden van staatsie (en statie) in welke schrijfwijze dan ook, ontbreken.
Ik heb me wezenloos gezocht, maar niets kunnen vinden. Niet goed genoeg gezocht zeker

Wat bedoelde je met historische voorbeelden?
Bedoelde je dit Pieter?
Hoeveel wil je er hebben?
Rott.Courant 17-06-1854 Middelburgsche Courant 13-07-1833 Rott. Courant 25-06-1842 Rott. Courant 20-06-1835 Opr. Haarlemsche Courant 21-06-1838 NRC 12-03-1847 NRC 22-05-1848
Rott. Courant 14-09-1826
Groet K.T.

Ah, mooi!!!!!!
Het gaat mij altijd vooral om een indruk te krijgen van een eerste vermelding en van wanneer een woord in zwang is geweest en in welke contreien.

Vreemd trouwens gisteren wilde Delpher geen resultaten geven op staatsie (je zou haast zeggen dat ik toch een spelfout gemaakt moet hebben) en vandaag heb ik er 6 over dezelfde Vriesche Statie tjalk uit 1853 plus nog een drietal anderen waaronder eentje uit 1826.

Al met al, brengt het dus geen duidelijkheid en lijken de termen staatsie en statie naast elkaar gebruikt te zijn.

Vroeger lag de spelling van woorden niet vast. Er is in ieder geval geen verschil in uitspraak tussen statie en staatsie dacht ik.
In ieder geval werd er ook over een 'staats' gesproken. Dit is een anonieme foto uit de collectie van het Rijksmuseum en toont een Rotterdamse haven.
Het is een staatsieschuit, vermoedelijk een staatsiepoon. Ik zie niet veel beschutting door de staatsie of het hek, misschien een beetje wanneer je het pal voor de wind hebt. Zo'n staatsie was de plaats voor verguld en veelkleurig houtsnijwerk. Denk aan het hakkebord en aan het siersmeedwerk van de vlaggen-stokhouder op sommige schepen.
Groet K.T.

Het zoeken op internet is soms lastig. Wanneer je eenmaal op 'statie' hebt gezocht gaat het algoritme er van uit dat wanneer je dan daarna 'staatsie' invult dat je je vergist en geeft alleen voorbeelden met 'statie'. Wat ook kan helpen is je zoekgeschiedenis te wissen of een andere zoeksite gebruiken. Dus Google overslaan. Soms kan ook zoeken in een andere taal helpen. (dit laatste alleen voor algemene zaken). Cookies zijn er niet om ons te helpen met zoeken, die zijn er juist voor om commerciële partijen meer kans te geven ons van reclame te voorzien. Pieter, ik denk trouwens dat jij dat beter weet dan ik.

Je probeert mij te overtuigen Kees?

Eens kijken wat Maurice Kaak zegt (en schrijft):

Ja natuurlijk probeer ik dat. (knipoog).
Jij voert nu Kaak ten tonele. Maar zijn leermeester Van Beylen had het over staatsietjalken. Kaak ziet de 'statie' toch als een statussymbool.
Eerder noemde je een aantal auteurs die consequent ‘statietjalk’ schrijven. Maar dan moet je ook vertellen dat Henk Dessens in zijn boek ‘De Hazenbergmodellen’ het over de ‘staatsietjalk’ heeft. Ook P.J.V.M. Sopers, toch niet de minste, die in ‘Schepen die verdwijnen’ schrijft over de Zuid-Hollandse staatsietjalk ‘De Vier Gebroeders’.
Wanneer ik lees over een statietjalk dan denk ik niet aan een tjalk van het station. Dan zie ik toch een hektjalk.
Moeten we het niet eens over statiegeld hebben?
NIET DOEN HOOR !!
Groet K.T.

Ik zou het zelf met twee aa's schrijven, maar ik kom ook verschillende schrijfwijzen tegen. Die lopen qua streek en tijd door elkaar heen. Iets vergelijkbaars is er bijvoorbeeld met: Friesland, Vriesland, Frieschland, Vrieschland, Vrieslant, Vrieschlant en Fryslân. Als je goed kijkt zie je dat de schrijfwijzen qua tijd door elkaar heen gebruikt worden.

Dit schip is geen poon, maar een paviljoenschuit. Soms werd zo'n schuit wel eens aangeduid met de term paviljoenjacht. Poon is niet aan de orde. Bij de restauratie van dit schip is er door Henk Hydra voorop een flinke hoge punt opgezet en onder het berghout zijn in de kop blokjes gelast alsof het een poon is. Staat natuurlijk wel leuk, maar bij een echte (houten) poon valt de huid in de kop onder het berghout al een beetje naar binnen, aanleiding voor die blokjes.

Kaak schrijft: "...heel waarschijnlijk ontstaan uit noodzaak....." welke noodzaak laat hij in het midden.
Loomeijer denkt dat het met het buigen van het hout te maken heeft, maar dat lijkt me gezien de overige bouw van een tjalk een weinig steekhoudend argument.

Kwam nog een leuke tegen:
Tjalk, hiervan oorspronkelijk twee soorten: de Groninger tjalk … en de Friesche tjalk. Bij de eerste kan de helmstok over boord draaien; de tweede heeft een kleine verhooging rond het achterschip, de z.g. statie, Oosthoek's Encyclop. 10, 272 a [1923]

Al met al zal er moeilijk achter te komen zijn wat de eerste naamgevers nu werkelijk gezegd hebben.
Duidelijk is volgens mij wel dat men tot ca. 1800 meestal van een hek-tjalk spreekt. Als men daarbij dan gaat denken aan de zogenaamde hekjachten en 'welk een staatsie' dezen voerden.....
Achter de statie van de hektjalk van Sopers is het al beter toeven dan op jouw schuit (misschien een kruiplijnscheepje ). In ieder geval stukken beter dan met kleine kinderen op het achterdek van een gewone dektjalk.

Mooie, goed onderbouwde en leerzame discussie! En ik zie hem staan die trotse schipper van weleer, zichtbaar op het achterdek, heup tegen het helmhout, pronkend met/op zijn podium...
Waar is hij gebleven die schipper van weleer?
Onzichtbaar achter geblindeerde stuurhutramen varen we nu langs elkaar heen...