Sperwer,
In de draad Klipperaken, Friese & Hollandse klippers schrijf je over de verstelbare schroef van de Louisa:
"Ben benieuwd hoe dat dan zit met de overbrenging.... kruiskoppelingen? Ik lees het graag."
Bij deze ga ik graag in op jouw verzoek.
Vooraf wil ik zeggen dat ik in deze bijdrage alleen maar wil proberen om het systeem te schetsen.
Dat het op de Louisa in bepaalde technische details iets anders is uitgevoerd, heeft er vooral mee te maken dat er in 1970 technisch, en financieel, meer mogelijk was dan in 1959.
Het systeem is door mijn vader uitgedacht toen de zijschroef installatie op de Jolles versleten raakte en bovendien te weinig vermogen had om nog “mee” te kunnen komen. Een groot voordeel van een zijschroef is de goede “achteruit” .
Met een motor achterin, zeker een met lichte DAF, voorzag hij met een normale inbouw problemen.
Even kwam een Schottel Navigator in beeld maar deze optie verviel toen hij er achter kwam het schip stuurloos zou zijn als de motor uitviel.
Het zwakste punt bij een zijschroef is de kruiskop. Daarop mag feitelijk geen druk komen, dat is bij een zijschroef wel het geval.
Maar omdat er bij een zijschroef maar weinig vermogen, (drukkracht) op komt en reparatie gemakkelijk en tegen lage kosten kan worden uitgevoerd was dat nog wel te doen.
Om die druk dus over te brengen op de fundatie en niet op de kruiskop bedacht mijn vader dat daarvoor de schroefas in een stevige dikwandige buis moest komen.
Aan de schroef zijde afgesloten met een glandbus aan de motor zijde met een binnengland. Aan de motorzijde gaat de buis over in twee aan de zijkanten van de buis gelast armen. Aan de armen zit een druklager, en voorbij dit druklager zijn de armen scharnierend aan de fundatie bevestigd. Ter hoogte van dit scharnierpunt bestaat de schroefas uit een kruiskop. De buis zelf zit voor een groot gedeelte in een langsscheepse bun waar de buis aan de voorkant door een groot rond gat uitkomt. Rond dit gat zit een flensrand en op enige afstand richting motor, maar eerder dan het druklager zit een flensrand om de buis. Tussen deze beide flensranden zit een gewapende rubberen buis, ( zo een, waardoor zandzuigers water en zand spuiten.)
Van boven ziet dat er dan (schematisch) zo uit.
- Boven aanzicht Louisa.jpg (52.57 KiB) 1637 keer bekeken
Aan de schroefzijde zit de buis in en stevige beugel waardoor de buis ongeveer 60 cm vertikaal kan bewegen.
Zit de buis bovenin de beugel dat ligt de schroefas horizontaal en heb je de situatie van een “normale” motorisatie.
In het achterschip is de buis verbonden met een verticale hydraulische pers, waarmee de buis ( en dus de schroef) tot 60 cm dieper dan “normaal” gebracht kan worden.
- Zij aanzicht Louisa.jpg (43.93 KiB) 1637 keer bekeken
Wanneer je achter het schip gaat staan dan ziet het er ongeveer zo uit.
- Achter aanzicht Louisa.jpg (30.19 KiB) 1637 keer bekeken
Ik hoop dat het zo een beetje duidelijk is, uiteraard wil ik dit waar nodig graag verduidelijken.
Ik hoor/lees het wel.
Eén mogelijke vraag “Waarom is dit in de Jolles toch niet toegepast”? wil ik nu al beantwoorden.
De ombouw zou in Lisserbroek plaatsvinden omdat mijn vader bij anderen daar werk van gezien had en iedereen ook erg lovend over de “baas” (ome Leen, zoals wij hem zijn gaan noemen) en zijn zonen was.
Maar mijn vader kende ome Leen, (nog) niet.
Toen hij dus aan ome Leen zijn schetsen liet zien, verwachtte hij niet anders dan dat deze er nog wel wat commentaar op zou hebben. Hij ging er van uit dat zijn schetsen niet een pasklare oplossing zouden bieden.
Dat ome Leen feitelijk nooit van tekeningen maar altijd “op het oog” ( maar wel uiterst secuur) bouwde wist hij toen nog niet.
En omdat het leek dat ome Leen er heel gemakkelijk over dacht. En omdat buren en familie er niets in zagen en mijn vader een faillissement voorspelden als het toch niet zou werken, durfde pa het niet meer aan en werd het een gewone inbouw.
Ome Leen vond dat direct heel erg spijtig. En nadat pa ome Leen aan het werk had gezien, had ook pa, al voordat we van de werf voeren, spijt dat hij dit niet doorgezet heeft.
Toen de zonen van ome Leen elf jaar later voor eigen rekening de Louisa ombouwden, zaten de schetsen van mijn vader nog voldoende in hun hoofd om het systeem te bouwen.
Dat het deugde moge blijken uit het feit dat het meer dan 30 jaar feilloos gewerkt heeft.
En volledig intact en werkend bij Treffers is ontmanteld.
) geen knorbeest.