Pagina 17 van 19

Re: Hoe noem je zoiets?

Geplaatst: 18 feb 2021 12:53
door Kapitein Spok
pieter53 schreef: 18 feb 2021 09:12 Even terug naar de opmerking van Fluks
Fluks schreef: 13 feb 2021 13:34 Ik heb ooit eens met een ankerlier gewerkt,waar geen vang op zat.Men stopte af met een dekstopper. De dekstopper was een
handle
,dat de ketting afremde,waar hij via het kettinggat door het dek kwam.Men zette de ketting vast met de klemschijf.
....
En het ding wat veel mensen voor ogen hebben als ze het woord "dekstopper" horen.
.....
Ik vond dat laatste altijd een vreemde benaming voor dat ding, maar als je het combineerd met de opmerking van Fluks
en je dit ding voor ogen houdt
....
dan zie ik toch wel een verbinding.
Zit ik er naast of heeft iemand een betere verklaring voor het feit waarom men een soort handspaak een dekstopper noemt?

Ik ben benieuwd!
Pieter, naar mij altijd is verteld vindt de benaming dekstopper inderdaad zijn oorsprong in de combinatie van dingen en de uitleg die jij er hier aan geeft.

Je zegt ook:
Het uitlopen van de ketting stop je normaliter toch met de vang
en niet met de klemmoer?


En ook dat is inderdaad juist, maar... zoals Fluks uit eigen ervaring opmerkt, dat is/was niet altijd het geval.
De achterankerlier op de Jolles uit 1891 had ook geen vang, en zelfs geen "dekstopper"zoals bovenomschreven.
Voor de functie van de vang werd de klemmoer gebruikt.
Waarbij de dekstopper op de handspaak werd geschoven om een beter beheersbaar los-vast te krijgen.
De nestenschijf had ook geen velg waar een vangband op zou kunnen.
Of de boegankerlier van de Jolles wel oorspronkelijk vangen had weet ik niet.
In 1947 is de oude lier verVANGEN, en daar zaten dus wel vangen op!
Ik heb één onduidelijk foto van het oude voordek en daarop zijn bij de lier geen vangen te zien.
Maar de foto is te onduidelijk om daaruit te concluderen dat ze er ook niet waren.

Zo'n duidelijke foto als jij van de kettingsteek kunt laten zien heb ik ook niet van onze achterankerlier.
Maar op bijgaande foto is toch wel te zien dat er geen vang bij deze lier zit.

Re: Hoe noem je zoiets?

Geplaatst: 18 feb 2021 15:36
door pieter53
Het lijkt er op dat er op de kluispijp een borging (grendel) gezet kon worden?
Inderdaad geen vang te zien.

Ik heb wel vaker gehoord van lieren zonder vang.
Soms zat er een kleine vang/remband op de jaagas,
soms probeerde men met een balk als hefboom tussen de kleine verhaalkop en de jaagas te remmen

Re: Hoe noem je zoiets?

Geplaatst: 18 feb 2021 23:23
door klipper
Als de ankerketting wat uitgerekt was, dan sprong zo nu en dan bij het binnendraaien anker de ketting over wat wij noemden over het nest (de holtes waar de ketting in paste). Het resultaat was heel vervelend . Iedere keer als de ketting over het nest sprong maakte de ketting een halve slag naar de ketting bak. Op den duur was het in de bak een grote kluit. Dan moest er iemand in de kettingbak om die kluit ketting tijdens het uitvieren te draaien , zodat de ketting weer uit kon lopen. Als de kluit ketting niet al te dik was, dan deden wij vooruit varend anker vallen en werd met wat geweld de ketting gevierd. Het probleem was eigenlijk een zuinige baas, Een nieuwe ketting was natuurlijk DE oplossing. Maar nee, dek ketting werd gekeerd (begin werd eind) als dat al eens was gebeurd , dan op de werf ketting doormidden en de einden andersom aan elkander. Verder de nesten wat oplassen hielp ook. Smalle beurs maakte vindingrijk. Gr

Re: Hoe noem je zoiets?

Geplaatst: 19 feb 2021 10:51
door Fluks
Op de kustvaart was het veelal gebruikelijk om bij een werfbeurt een lengte er af te halen
en aan de andere kant weer aan te zetten.Een lengte was 10 vadem.
Na elke lengte zat een witte shackle,dan kon men zien hoeveel ketting er gestoken werd.
Men kreeg de order:Er moeten zoveel shackles overboord.

Re: Hoe noem je zoiets?

Geplaatst: 21 feb 2021 16:28
door pieter53
-
Hoe noemen jullie zoiets?
Klembord-1.jpg
Klembord-1.jpg (19.88 KiB) 1060 keer bekeken

Re: Hoe noem je zoiets?

Geplaatst: 21 feb 2021 22:43
door Gert Schouwstra
Volgens mij noem je dat een WALBAKEN als het een gesloten kop heeft, het geeft dan een splitsing van de vaarweg aan.

Maar deze heet dus officieel een RIKBAKEN. Je vindt ze op meren en plassen om een doorvaart aan te geven. De kop is niet gesloten maar bestaat uit twee driehoeken van latwerk, die haaks op elkaar staan. Je ziet ze bij in- en uitvaarten, op eilandjes en bij kruisingen en splitsingen. In Friesland staan er nog genoeg.
baken-noorder-oudeweg.jpg
baken-noorder-oudeweg.jpg (113.92 KiB) 992 keer bekeken

Re: Hoe noem je zoiets?

Geplaatst: 22 feb 2021 07:07
door pieter53
Dag Gert,
Bedankt voor de bevestiging. Ik kende het ook als rikbaken, maar ben nooit een bevestiging tegengekomen.

Re: Hoe noem je zoiets?

Geplaatst: 22 feb 2021 08:54
door Gert Schouwstra
Ik denk dat dit type niet buiten Friesland staat. Ben ze daar in elk geval nooit tegengekomen.
Ik ken ook de RAAMBAKENS, die stonden vroeger op een krib en hadden ook een houten latwerk, maar eendimsionaal en haaks ook de vaarweg, met de punt omhoog of omlaag. In mijn herinnering waren die altijd zwart (grijs).
En het zou me niet verbazen als die benamingen gewoon door elkaar lopen.

Re: Hoe noem je zoiets?

Geplaatst: 22 feb 2021 08:57
door pieter53
Raambaken, rekbaken, rikbaken, richtbaken,.........
de mensen verzinnen wel wat :-)

Re: Hoe noem je zoiets?

Geplaatst: 23 feb 2021 08:46
door Berghout-2
Ik ken ze ook als rikbaken.
Volgens mij staat deze term ook in de legenda van de oude waterkaarten (waar ik nu even niet bij kan).

Ze staan bij elke in-/uitvaart van meren naar vaarten in Fryslân. Dat gaat terug naar de tijd voor 1967, want pas toen werd de waterstand in die provincie redelijk beheersbaar door het nieuwe gemaal in Stavoren.
Voor die tijd stonden de weilanden 's winters vaak onder water. De rikbakens wezen de schippers dan op de bevaarbare plekken in de eindeloze watervlakte.
Wim.