De tjalk in binnen- en buitenvaart.

Alles over binnenscheepvaart
pieter53
Berichten: 8754
Lid geworden op: 17 feb 2007 18:16
Locatie: Amsterdam
Contacteer:

Re: De tjalk in binnen- en buitenvaart.

Bericht door pieter53 »

Trouwens, ik vind het toch jammer dat historische voorbeelden van staatsie (en statie) in welke schrijfwijze dan ook, ontbreken.
Ik heb me wezenloos gezocht, maar niets kunnen vinden. Niet goed genoeg gezocht zeker :-(
Pieter Klein, Amsterdam
Afbeelding
Hoe meer je weet, hoe beter je beseft dat er nog zo veel meer te weten valt....
Kees Touw
Berichten: 862
Lid geworden op: 12 jan 2011 12:24
Locatie: Rotterdam
Contacteer:

Re: De tjalk in binnen- en buitenvaart.

Bericht door Kees Touw »

Wat bedoelde je met historische voorbeelden?
Bedoelde je dit Pieter?
Hoeveel wil je er hebben?
Rott.Courant 17-06-1854
Schermafbeelding 2019-01-09 om 11.26.55.png
Schermafbeelding 2019-01-09 om 11.26.55.png (432.16 KiB) 1505 keer bekeken
Middelburgsche Courant 13-07-1833
Schermafbeelding 2019-01-09 om 11.31.42.png
Schermafbeelding 2019-01-09 om 11.31.42.png (164.18 KiB) 1505 keer bekeken
Rott. Courant 25-06-1842
Schermafbeelding 2019-01-09 om 11.34.41.png
Schermafbeelding 2019-01-09 om 11.34.41.png (236.59 KiB) 1505 keer bekeken
Rott. Courant 20-06-1835
Schermafbeelding 2019-01-09 om 11.37.29.png
Schermafbeelding 2019-01-09 om 11.37.29.png (222.9 KiB) 1505 keer bekeken
Opr. Haarlemsche Courant 21-06-1838
Schermafbeelding 2019-01-09 om 11.38.43.png
Schermafbeelding 2019-01-09 om 11.38.43.png (323.24 KiB) 1505 keer bekeken
NRC 12-03-1847
Schermafbeelding 2019-01-09 om 11.40.05.png
Schermafbeelding 2019-01-09 om 11.40.05.png (421.57 KiB) 1505 keer bekeken
NRC 22-05-1848
Schermafbeelding 2019-01-09 om 11.42.02.png
Schermafbeelding 2019-01-09 om 11.42.02.png (254.64 KiB) 1505 keer bekeken
Rott. Courant 14-09-1826
Groet K.T.
Bijlagen
Schermafbeelding 2019-01-09 om 11.30.37.png
Schermafbeelding 2019-01-09 om 11.30.37.png (202.5 KiB) 1505 keer bekeken
pieter53
Berichten: 8754
Lid geworden op: 17 feb 2007 18:16
Locatie: Amsterdam
Contacteer:

Re: De tjalk in binnen- en buitenvaart.

Bericht door pieter53 »

Ah, mooi!!!!!!
Het gaat mij altijd vooral om een indruk te krijgen van een eerste vermelding en van wanneer een woord in zwang is geweest en in welke contreien.

Vreemd trouwens gisteren wilde Delpher geen resultaten geven op staatsie (je zou haast zeggen dat ik toch een spelfout gemaakt moet hebben) en vandaag heb ik er 6 over dezelfde Vriesche Statie tjalk uit 1853 plus nog een drietal anderen waaronder eentje uit 1826.

Al met al, brengt het dus geen duidelijkheid en lijken de termen staatsie en statie naast elkaar gebruikt te zijn.
Pieter Klein, Amsterdam
Afbeelding
Hoe meer je weet, hoe beter je beseft dat er nog zo veel meer te weten valt....
Kees Touw
Berichten: 862
Lid geworden op: 12 jan 2011 12:24
Locatie: Rotterdam
Contacteer:

Re: De tjalk in binnen- en buitenvaart.

Bericht door Kees Touw »

Vroeger lag de spelling van woorden niet vast. Er is in ieder geval geen verschil in uitspraak tussen statie en staatsie dacht ik.
In ieder geval werd er ook over een 'staats' gesproken.
RP-F-F01127-AC.jpg
RP-F-F01127-AC.jpg (33.8 KiB) 1468 keer bekeken
Dit is een anonieme foto uit de collectie van het Rijksmuseum en toont een Rotterdamse haven.
Het is een staatsieschuit, vermoedelijk een staatsiepoon. Ik zie niet veel beschutting door de staatsie of het hek, misschien een beetje wanneer je het pal voor de wind hebt. Zo'n staatsie was de plaats voor verguld en veelkleurig houtsnijwerk. Denk aan het hakkebord en aan het siersmeedwerk van de vlaggen-stokhouder op sommige schepen.
Groet K.T.

Het zoeken op internet is soms lastig. Wanneer je eenmaal op 'statie' hebt gezocht gaat het algoritme er van uit dat wanneer je dan daarna 'staatsie' invult dat je je vergist en geeft alleen voorbeelden met 'statie'. Wat ook kan helpen is je zoekgeschiedenis te wissen of een andere zoeksite gebruiken. Dus Google overslaan. Soms kan ook zoeken in een andere taal helpen. (dit laatste alleen voor algemene zaken). Cookies zijn er niet om ons te helpen met zoeken, die zijn er juist voor om commerciële partijen meer kans te geven ons van reclame te voorzien. Pieter, ik denk trouwens dat jij dat beter weet dan ik.
pieter53
Berichten: 8754
Lid geworden op: 17 feb 2007 18:16
Locatie: Amsterdam
Contacteer:

Re: De tjalk in binnen- en buitenvaart.

Bericht door pieter53 »

Je probeert mij te overtuigen Kees?

Eens kijken wat Maurice Kaak zegt (en schrijft):

maurice kaak.jpg
maurice kaak.jpg (166.34 KiB) 1451 keer bekeken
Pieter Klein, Amsterdam
Afbeelding
Hoe meer je weet, hoe beter je beseft dat er nog zo veel meer te weten valt....
Kees Touw
Berichten: 862
Lid geworden op: 12 jan 2011 12:24
Locatie: Rotterdam
Contacteer:

Re: De tjalk in binnen- en buitenvaart.

Bericht door Kees Touw »

Ja natuurlijk probeer ik dat. (knipoog).
Jij voert nu Kaak ten tonele. Maar zijn leermeester Van Beylen had het over staatsietjalken. Kaak ziet de 'statie' toch als een statussymbool.
Eerder noemde je een aantal auteurs die consequent ‘statietjalk’ schrijven. Maar dan moet je ook vertellen dat Henk Dessens in zijn boek ‘De Hazenbergmodellen’ het over de ‘staatsietjalk’ heeft. Ook P.J.V.M. Sopers, toch niet de minste, die in ‘Schepen die verdwijnen’ schrijft over de Zuid-Hollandse staatsietjalk ‘De Vier Gebroeders’.
Wanneer ik lees over een statietjalk dan denk ik niet aan een tjalk van het station. Dan zie ik toch een hektjalk.
Moeten we het niet eens over statiegeld hebben?
NIET DOEN HOOR !!
Groet K.T.
Gert Schouwstra
Berichten: 4579
Lid geworden op: 28 okt 2006 21:24
Locatie: Sneek
Contacteer:

Re: De tjalk in binnen- en buitenvaart.

Bericht door Gert Schouwstra »

Ik zou het zelf met twee aa's schrijven, maar ik kom ook verschillende schrijfwijzen tegen. Die lopen qua streek en tijd door elkaar heen. Iets vergelijkbaars is er bijvoorbeeld met: Friesland, Vriesland, Frieschland, Vrieschland, Vrieslant, Vrieschlant en Fryslân. Als je goed kijkt zie je dat de schrijfwijzen qua tijd door elkaar heen gebruikt worden.
Gert
- Varen is leven. -
Op mijn website https://aa-planadvies.nl/ vind je alles over mijn bedrijf.
hein sommer
Berichten: 1
Lid geworden op: 15 jun 2018 13:10

Re: De tjalk in binnen- en buitenvaart.

Bericht door hein sommer »

Dit schip is geen poon, maar een paviljoenschuit. Soms werd zo'n schuit wel eens aangeduid met de term paviljoenjacht. Poon is niet aan de orde. Bij de restauratie van dit schip is er door Henk Hydra voorop een flinke hoge punt opgezet en onder het berghout zijn in de kop blokjes gelast alsof het een poon is. Staat natuurlijk wel leuk, maar bij een echte (houten) poon valt de huid in de kop onder het berghout al een beetje naar binnen, aanleiding voor die blokjes.
pieter53
Berichten: 8754
Lid geworden op: 17 feb 2007 18:16
Locatie: Amsterdam
Contacteer:

Re: De tjalk in binnen- en buitenvaart.

Bericht door pieter53 »

Kaak schrijft: "...heel waarschijnlijk ontstaan uit noodzaak....." welke noodzaak laat hij in het midden.
Loomeijer denkt dat het met het buigen van het hout te maken heeft, maar dat lijkt me gezien de overige bouw van een tjalk een weinig steekhoudend argument.

Kwam nog een leuke tegen:
Tjalk, hiervan oorspronkelijk twee soorten: de Groninger tjalk … en de Friesche tjalk. Bij de eerste kan de helmstok over boord draaien; de tweede heeft een kleine verhooging rond het achterschip, de z.g. statie, Oosthoek's Encyclop. 10, 272 a [1923] :mrgreen:

Al met al zal er moeilijk achter te komen zijn wat de eerste naamgevers nu werkelijk gezegd hebben.
Duidelijk is volgens mij wel dat men tot ca. 1800 meestal van een hek-tjalk spreekt. Als men daarbij dan gaat denken aan de zogenaamde hekjachten en 'welk een staatsie' dezen voerden..... :wink:
staatsietjaK SOPERS.jpg
staatsietjaK SOPERS.jpg (257.19 KiB) 1426 keer bekeken
Achter de statie van de hektjalk van Sopers is het al beter toeven dan op jouw schuit (misschien een kruiplijnscheepje :wink: ). In ieder geval stukken beter dan met kleine kinderen op het achterdek van een gewone dektjalk.
Pieter Klein, Amsterdam
Afbeelding
Hoe meer je weet, hoe beter je beseft dat er nog zo veel meer te weten valt....
rosalinde
Berichten: 73
Lid geworden op: 21 jan 2015 15:59

Re: De tjalk in binnen- en buitenvaart.

Bericht door rosalinde »

Mooie, goed onderbouwde en leerzame discussie! En ik zie hem staan die trotse schipper van weleer, zichtbaar op het achterdek, heup tegen het helmhout, pronkend met/op zijn podium...
Waar is hij gebleven die schipper van weleer?
Onzichtbaar achter geblindeerde stuurhutramen varen we nu langs elkaar heen...
Plaats reactie